تفاوت UI/UX چیست؟ بررسی کیس استادی و ترندهای روز

تعریف و مفهوم UI/UX

رابط کاربری (UI) چیست؟

واژه UI مخفف User Interface همان رابط کاربری است. به عناصر بصری و تعاملی که کاربران در یک محصول دیجیتال با آنها ارتباط برقرار می‌کنند، اشاره دارد. رابط کاربری شامل مواردی مانند طراحی دکمه‌ها، رنگ‌ها، فونت‌ها، آیکون‌ها و ترتیب قرارگیری بخش‌های مختلف یک صفحه است. هدف رابط کاربری، جذاب کردن ظاهر و تعاملات بصری است.

تجربه کاربری (UX) چیست؟

UX مخففUser Experience یا تجربه کاربری است. به نحوه احساس کاربر هنگام تعامل با یک محصول یا خدمات اشاره دارد. این مفهوم بر روی کاربردپذیری، سادگی استفاده و رضایت کلی کاربران تمرکز دارد. طراحی تجربه کاربری شامل تحقیقات کاربری، ایجاد جریان‌های تعاملی مؤثر و طراحی تجربیات مثبت برای کاربر است.

تفاوت‌های اصلی رابط کاربری و تجربه کاربری UI/UX

تفاوت در اهداف

هدف اصلی طراحی رابط کاربری، ایجاد جذابیت‌های بصری و یکپارپگی در ظاهر است. ولی هدف طراحی تجربه کاربری، بهبود تجربه کاربر و رفع نیازهای کاربر است. UI بر روی جزئیات طراحی‌های گرافیکی مانند رنگ‌ها، تایپوگرافی و چیدمان تمرکز دارد. UX، بر روی تجربه کلی کاربر، کاربرد پذیری و جریان کاری تمرکز دارد.

تفاوت در زمان‌بندی UI/UX

طراحی رابط کاربری معمولاً پس از مراحل اولیه طراحی تجربه کاربری شروع می‌شود. تجربه کاربری از تحقیقات اولیه تا تست محصول نهایی نقش دارد. زمان‌بندی نقش مهمی در فرآیند طراحی یک محصول دیجیتال ایفا می‌کند. مراحل طراحی رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) باید با دقت برنامه‌ریزی شوند تا پروژه به‌صورت مؤثر و هماهنگ پیش برود.
طراحی UX همیشه از UI جلوتر شروع می‌شود. زیرا تجربه کاربری پایه‌ای است که رابط کاربری بر آن ساخته می‌شود. این دو فرآیند در طول پروژه بارها به هم بازمی‌گردند. برای مثال، اگر در تست مشخص شود که یک صفحه UX نیاز به تغییر دارد، تیم UI نیز باید طراحی خود را اصلاح کند.

ترتیب زمانی طراحی UI/UX

گام اول: تحقیقات و تحلیل UX

در ابتدای هر پروژه، طراحان تجربه کاربری تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهند. هدف این تحقیقات، شناسایی نیازها، اهداف و مشکلات است. این تحقیقات شامل بررسی مخاطبان هدف، تحلیل رقبا، اجرای و نظرسنجی‌ها، ایجاد پرسونای کاربر (User Persona) است. برای طراحی یک اپلیکیشن بانکی، ابتدا نیاز است بدانیم کاربران به چه خدماتی بیشتر نیاز دارند. چه چالش‌هایی دارند. مثل سرعت پایین و پیچیدگی مراحل و چگونه از خدمات مشابه استفاده می‌کنند.

گام دوم: ایجاد ساختار و جریان کاربری UX

پس از تحقیقات، تیم UX شروع به طراحی اسکلت‌بندی (Wireframe) و تعیین جریان کاربری (User Flow) می‌کند. این مرحله شامل طراحی صفحات اولیه و مشخص کردن نحوه تعامل کاربران با محصول است. برای یک فروشگاه آنلاین، در این مرحله جریان کاربری از صفحه "جستجوی محصول" تا "پرداخت" طراحی می‌شود. ترتیب گام‌ها به‌صورت ساده و منطقی برنامه‌ریزی می‌شود. گام‌ها می‌تواند شامل اضافه کردن به سبد خرید، ورود اطلاعات و پرداخت باشد.

گام سوم: طراحی بصری و تعاملی UI

پس از تأیید جریان کاربری و اسکلت‌بندی، تیم رابط کاربری (UI) وارد عمل می‌شود. آن‌ها شروع به طراحی ظاهر و تعاملات بصری می‌کنند. در این مرحله رنگ‌ها، فونت‌ها و آیکون‌ها انتخاب می‌شوند. در این مرحله، طرح نهایی از وایرفریم به یک نمونه کامل و زیبا تبدیل می‌شود. انیمیشن‌ها و عناصر تعاملی (مثل تغییر رنگ دکمه‌ها در هنگام کلیک) طراحی می‌شوند.
در ادامه مثال فروشگاه آنلاین، تیم UI رنگ‌های متناسب با برند را انتخاب می‌کند. دکمه‌های خرید را با طراحی برجسته و واضح ایجاد می‌کند. از انیمیشن‌های جذاب برای نمایش اضافه شدن محصول به سبد خرید استفاده می‌کند.

گام چهارم: تست و بهینه سازی، ترکیب UI/UX

پس از طراحی، مرحله تست آغاز می‌شود. این مرحله ترکیبی از UI و UX است. UXآزمایش می‌کند که آیا کاربران می‌توانند به‌راحتی وظایف خود را انجام دهند. UIبررسی می‌کند که آیا ظاهر و تعاملات بصری از نظر کاربران جذاب هستند. اگر کاربران در پیدا کردن دکمه پرداخت سردرگم باشند، ممکن است موقعیت یا طراحی آن نیاز به تغییر داشته باشد.

ابزارهای UI/UX

فریلنسرهای رابط کاربری از نرم افزارهایی مانند Adobe XD، Figma، Sketch استفاده می‌کنند. برای تجربه کاربری نیز، ابزارهایی مانند Hotjar، Google Analytics، Miro استفاده می‌شود. طبق داده‌ها، بیشترین استفاده فریلنسرهای رابط کاربری،در سال‌های اخیر از Figma بوده است. زیرا این ابزار همکاری تیمی را ساده‌تر می‌کند. در پروژه‌های فریلنسری نیز به دلیل قابلیت‌های کلاد بسیار محبوب است
طراحی تجربه کاربری (UX)، ابزارهای مختلفی وجود دارند که برای تحقیقات کاربر و بهبود تجربه کاربری استفاده می‌شوند. این ابزارها با توجه به نیاز پروژه انتخاب می‌شوند. به عنوان مثال، برای تست کاربری اولیه ممکن است از Maze یا Hotjar استفاده شود. در حالی که برای تحلیل عمیق‌تر داده‌ها و رفتار کاربران ابزارهایی مثل Mixpanel مناسب‌تر هستند. محبوبیت هر ابزار بستگی به قابلیت‌های آن و نیازهای تیم‌های مختلف دارد.

بررسی کیس استادی  UI/UX

 سایت فریلنسر پل دیزاینرز

رابط کاربری در سایت پل دیزاینرز

• از رنگ‌های جذاب و دکمه‌های قابل کلیک برای "ثبت سفارش" استفاده شده است.
• طراحی آیکون‌ها، رنگ‌ها، و تایپوگرافی‌ها هماهنگ با هویت برند پل دیزاینرز است.
• طراحی چیدمان صفحه‌ها به گونه‌ای است که اطلاعات به راحتی قابل مشاهده و دسترس است. استفاده از بخش‌های مختلف برای نمایش اطلاعات پروفایل‌ها، پروژه‌ها و خدمات در این راستا است.
• انتخاب رنگ‌هایی که با روحیه حرفه‌ای سایت سازگار است. از طریق این رنگ‌ها طراح توانسته است، احساس اعتماد و حرفه‌ای بودن را در کاربر القا کند.
• طراحی دکمه‌ها، فرم‌ها و سایر عناصر تعاملی به گونه‌ای که عملکرد و تعامل با آنها برای کاربران ساده و قابل درک است.
• استفاده از تصاویر و گرافیک‌های مرتبط و جذاب برای پروفایل‌ها و پروژه‌ها حائز اهمیت است. این تصاویر به خوبی نشان‌دهنده توانایی‌های فریلنسرها و پروژه‌های انجام شده است.
• از فضای منفی برای تاکید بر روی محتوا استفاده شده است. جلوگیری از شلوغی بیش از حد طراحی توازن فضای منفی با کل ساختار را ایجاد کرده است.

تجربه کاربری در سایت پل دیزاینرز

• سهولت در جستجوی خدمات، فیلترهای کاربردی، فرآیند پرداخت ساده و بدون پیچیدگی از نکات UX سایت پل دیزاینرز است.
• طراحی منطقی ساختار سایت که شامل دسته‌بندی‌ها و منوهای اصلی می‌شود. این شامل دسته‌بندی‌هایی مانند پروفایل‌های فریلنسرها، پروژه‌ها، خدمات و امکان جستجو است.
• ارائه اطلاعات به شکلی که برای کاربر قابل دسترسی است. استفاده از عناوین واضح و توضیحات مختصر و جذاب برای پروژه‌ها و فریلنسرها از وظایف طراحی تجربه کاربر است.
• فرآیند ثبت‌نام و ورود کاربر ساده و بدون پیچیدگی طراحی شده است. گنجاندن ویژگی‌هایی مانند ورود با گوگل توانسته به تسهیل این فرآیند کمک کند.
• طراحی و دسترسی به بخش‌های پشتیبانی مشتریان و سوالات متداول به طوری که مشکلات کاربران به راحتی حل شده است.

 اپلیکیشن حمل‌ونقل اسنپ

رابط کاربری اسنپ

• طراحی نقشه با آیکون‌های واضح برای راننده و کاربر، از نکات UI اسنپ است.
• به چیدمان ساده و شهودی توجه شده است. صفحه اصلی اپلیکیشن شامل یک نقشه بزرگ، فرم درخواست سفر و گزینه‌های انتخابی برای نوع وسیله نقلیه است. طراحی مینیمالیستی به اپلیکیشن کمک می‌کند تا فقط اطلاعات مورد نیاز را نمایش دهد.
• پالت رنگی اسنپ، از رنگ‌های ساده و متمایز برای برقراری ارتباط بصری استفاده می‌کند. این رنگ‌ها برای جلب توجه کاربران و ایجاد احساس اعتماد و ایمنی به کار می‌روند.
• المان‌های تعاملی،با دقت به کار رفته است. طراحی دکمه‌ها و آیکون‌ها به گونه‌ای است که به سرعت قابل تشخیص و استفاده هستند. دکمه‌های "درخواست "، "پیگیری سفر" و "اشتراک‌گذاری" با رنگ‌های متفاوت و سایز بزرگ طراحی شده‌اند. این طراحی کمک می‌کند تا توجه کاربر را جلب کنند.
• نمایش اطلاعات در لحظه،از نکات رابط کاربری و تجربه کاربری است. نمایش دقیق موقعیت جغرافیایی راننده و تخمین زمان رسیدن آن روی نقشه به کاربر اطلاعات به موقع و کاربردی می‌دهد.
• فرآیند پرداخت و تایید سفارش به صورت بصری طراحی شده است. این طراحی کمک می‌کند تا کاربر احساس کنترل کند. احساس کند که همه چیز در کنترل است. نمایش جزئیات سفر، زمان و هزینه نهایی قبل از تایید پرداخت، موجب ایجاد احساس اطمینان در کاربر می‌شود.

تجربه کاربری اسنپ

• زمان تخمین‌زده‌شده دقیق برای رسیدن خودرو و امکان لغو سفر با فرآیندی آسان، از آیتم‌های موفق طراحی UX اسنپ است.
• فرآیند درخواست سفر، ساده و سریع طراحی شده است. کاربر با چند حرکت سریع می‌تواند درخواست تاکسی کند. موقعیت مکانی کاربر به طور خودکار از طریق GPS شناسایی می‌شود. اسنپ لیستی از گزینه‌های حمل و نقل بر اساس قیمت و زمان تخمینی نمایش می‌دهد.
• ارائه گزینه‌های مختلف برای حمل و نقل به همراه قیمت تخمینی، که به کاربر کمک می‌کند مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کند.
•  بعد از درخواست، کاربر می‌تواند راننده‌ای که برای اسنپ درخواست کرده است را روی نقشه دنبال کند. این پیگیری تا رسیدن راننده به محل مشخص شده ادامه می‌یابد.
•  امکان برقراری ارتباط سریع و مستقیم بین راننده و مسافر از طریق چت درون برنامه‌ای، در راستای توجه به تجربه کاربر است.
• پرداخت آسان، برای تجربه موفق سفر بسیار مهم است. از طریق کارت اعتباری یا کیف پول دیجیتال می‌توان هزینه سفر را پرداخت کرد. اسنپ فرآیند پرداخت را به گونه‌ای طراحی کرده که کمترین تعداد کلیک مورد نیاز باشد. کاربر تجربه پرداخت سریع و راحتی داشته باشد.
• مسافر می‌تواند جزئیات سفر خود را با خانواده و دوستان به اشتراک بگذارد. که این ویژگی باعث احساس امنیت بیشتر می‌شود.

نکات کلیدی برای طراحی موفق رابط کاربری و تجربه کاربری

طراحی کاربرمحور (User-Centered Design)

در هر دو حوزه، شناخت کاربران هدف و نیازهای آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مثال، اپلیکیشن‌های بانکی باید دارای رابط کاربری ساده و تجربه کاربری امن و قابل اعتماد باشند. طراحی کاربر محور رویکردی است که در فرآیند طراحی تمرکز اصلی آن بر روی نیازها، اهداف، رفتارها، و محدودیت‌های کاربران است. این روش در تلاش است تا محصول یا سرویس را به گونه‌ای طراحی کند که بیشترین میزان سهولت استفاده، اثربخشی و رضایت را برای کاربران فراهم کند.

تست و بهینه‌سازی

تست و بهینه‌سازی در طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی تجربه کاربر (UX) بسیار مهم هستند. این فرآیندها به طراحان و تیم‌های توسعه کمک می‌کنند تا مشکلات طراحی و تعاملات را شناسایی کنند و بهبود دهند. اطمینان حاصل کنند که محصول نهایی بهترین تجربه ممکن را برای کاربران فراهم می‌کند.

هماهنگی بین تیم‌ها

همکاری بین تیم‌های رابط کاربری و تجربه کاربری برای ارائه یک محصول هماهنگ و کاربرپسند ضروری است. طراحی تجربه کاربر (UX) و طراحی رابط کاربر (UI) مکمل یکدیگر هستند. طراحی UX بر روی نیازها و اهداف کاربران تمرکز دارد و راه‌حل‌هایی برای مشکلات و چالش‌های آنها پیشنهاد می‌دهد. طراحی UI از سوی دیگر، این راه‌حل‌ها را به شکل بصری و تعاملی ترجمه می‌کند.
برای دستیابی به یک تجربه یکپارچه و کارآمد برای کاربر، این دو تیم باید با هم همکاری نزدیکی داشته باشند. همکاری نزدیک بین تیم‌های UX و UI به ایجاد یک تجربه کاربری یکپارچه کمک می‌کند. زمانی که طراحان UX و UI با هم کار می‌کنند، می‌توانند اطمینان حاصل کنند که طراحی‌های رابط کاربری به بهترین شکل از نیازهای کاربران پشتیبانی می‌کند.
طراحی‌های تجربه کاربری نیز به بهترین شکل در UI قابل اجرا هستند. تصمیم‌گیری‌های طراحی به‌صورت مشترک انجام می‌شود. همکاری بین تیم‌ها به آنها اجازه می‌دهد تا از دیدگاه‌های مختلف نسبت به طراحی نگاه کنند و بهترین راه‌حل‌ها را برای مشکلات و چالش‌های طراحی پیدا کنند. طراحان UX می‌توانند چالش‌های کاربردپذیری را شناسایی کنند و طراحان UI راه‌حل‌های تعاملی را پیشنهاد دهند که این مشکلات را برطرف کند.

ترندهای روز در رابط کاربری و تجربه کاربری

طراحی تیره Dark Mode

این ترند به دلیل کاهش خستگی چشم و جذابیت بصری، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. بسیاری از اپلیکیشن‌ها مانند واتساپ و توییتر این گزینه را به کاربران ارائه می‌دهند. در سال 2024، بیش از 82٪ از کاربران این گزینه را بر روی دستگاه‌های خود فعال کرده‌اند. این ترند به دلیل مزایایی مانند کاهش خستگی چشم، بهبود عمر باتری روی دستگاه‌های دارای صفحه نمایش و ارائه یک رابط کاربری مدرن و شیک، به سرعت در حال گسترش است. در ابتدا، استفاده از این ویژگی بیشتر جنبه‌ای خاص و نیشنی بود، اما اکنون به یک انتخاب عادی در میان کاربران مختلف تبدیل شده است. این ترند موفقیت‌آمیز بوده و به عنوان یک ویژگی اساسی در اکثر نرم‌افزارها به‌خوبی پذیرفته شده است.

طراحی بدون دکمه Gesture-Based Design

اپلیکیشن‌هایی مانند اینستاگرام از طراحی‌هایی بهره می‌برند که با حرکات دست کار می‌کنند. این نوع طراحی به کاربران اجازه می‌دهد تا با انجام ژست‌های لمسی، تعامل طبیعی‌تری با نرم‌افزارها داشته باشند. این نوع طراحی می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد. با این حال، استفاده از این تکنولوژی در اپلیکیشن‌های ایرانی با چالش‌هایی همراه است.

استفاده از واقعیت افزوده AR

اپلیکیشن‌هایی مانند IKEA Place از واقعیت افزوده برای تجربه بهتر کاربران در مشاهده محصولات در فضای واقعی استفاده می‌کنند. استفاده از فناوری واقعیت افزوده (AR) در طراحی تجربه و رابط کاربری، تحولی قابل توجه در نحوه تعامل کاربران با نرم‌افزارها و دستگاه‌های دیجیتال ایجاد کرده است. AR به کاربران این امکان را می‌دهد که با افزودن عناصر دیجیتال به دنیای واقعی، تجربه‌های غنی‌تر و تعاملی‌تری داشته باشند.

تجربه‌های شخصی‌سازی‌شده

سرویس‌هایی مانند نتفلیکس با ارائه پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده به کاربران تجربه‌ای خاص ارائه می‌دهند. این شخصی‌سازی‌ها باعث شده‌اند که نتفلیکس به یکی از پیشگامان استفاده از فناوری‌های تحلیل داده و هوش مصنوعی برای بهبود تجربه کاربری تبدیل شود. با به کارگیری این قابلیت‌ها، نتفلیکس توانسته است به نحو مؤثری توجه و رضایت کاربران را جلب کند و آنها را به سمت تماشای محتوای بیشتر جذب کند.

چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو

همگام‌سازی با تکنولوژی، مهم‌ترین چالش طراحی UI/UX است. با سرعت بالای تغییرات در تکنولوژی، طراحان باید همیشه در حال یادگیری باشند. تعادل بین زیبایی و عملکرد، دومین چالش مهم است. گاهی طراحی‌های زیبا ممکن است کاربردپذیری را تحت تأثیر قرار دهند.
گسترش فناوری‌های نوین، فرصت‌های جدیدی برای طراحی رابط‌ها و تجربیات به وجود آورده است. افزایش اهمیت تجربه کاربری، از دیگر فرصت‌ها است. شرکت‌ها بیشتر از گذشته به ارزش تجربه کاربری پی برده‌اند. رابط کاربری و تجربه کاربری دو بخش جدانشدنی از طراحی دیجیتال هستند که هر کدام نقش منحصربه‌فردی در موفقیت محصولات و خدمات دارند.
رابط کاربری با جذابیت‌های بصری و تجربه کاربری با ایجاد تجربه‌ای دلپذیر، ترکیبی ایده‌آل برای جذب و رضایت کاربران ایجاد می‌کنند. با دنبال کردن ترندهای روز و درک عمیق از نیازهای کاربران، طراحان می‌توانند محصولات و خدماتی ارائه دهند که نه تنها زیبا بلکه کاربردی و رضایت‌بخش باشند. این تفاوت‌ها و کاربردها در کنار مثال‌های واقعی نشان می‌دهد که چگونه رابط کاربری و تجربه کاربری در موفقیت یک محصول دیجیتال تأثیر دارند.​​